Tổng hợp các quy định quan trọng về kế toán thuế

Quy định về kế toán thuế

Kế toán thuế là một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống kế toán của doanh nghiệp, tập trung vào việc ghi chép, báo cáo và thực hiện các nghĩa vụ thuế theo quy định pháp luật. Tại Việt Nam, kế toán thuế không chỉ đảm bảo tuân thủ các quy định của cơ quan thuế mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí thuế trong khuôn khổ pháp luật. Các quy định về kế toán thuế được hướng dẫn chi tiết trong nhiều văn bản pháp luật, bao gồm Luật Quản lý thuế 2019, Nghị định 123/2020/NĐ-CP, Nghị định 70/2025/NĐ-CP, Thông tư 32/2025/TT-BTC, và các thông tư khác từ Bộ Tài chính.

>> Tham khảo: Quy định giảm thuế GTGT 2% theo Nghị Quyết 204/2025/QH15.

1. Các văn bản pháp luật chính điều chỉnh kế toán thuế

Kế toán thuế tại Việt Nam được điều chỉnh bởi một hệ thống văn bản pháp luật chặt chẽ, bao gồm:

  • Luật Quản lý thuế 2019 (sửa đổi, bổ sung):

    • Quy định về việc kê khai, nộp thuế, và các nghĩa vụ liên quan đến thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), và các loại thuế khác.

    • Yêu cầu doanh nghiệp lập báo cáo thuế định kỳ (hàng tháng, quý, hoặc năm) và nộp đúng hạn cho cơ quan thuế.

  • Nghị định 123/2020/NĐ-CP và Nghị định 70/2025/NĐ-CP:

    • Hướng dẫn chi tiết về hóa đơn điện tử, chứng từ điện tử, bao gồm cả chứng từ khấu trừ thuế TNCN điện tử.

    • Quy định việc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền cho các doanh nghiệp bán lẻ, dịch vụ, và yêu cầu kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

  • Thông tư 32/2025/TT-BTC:

    • Thay thế Thông tư 78/2021/TT-BTC, cung cấp hướng dẫn cụ thể về việc lập và quản lý chứng từ điện tử, bao gồm các quy định về định dạng, nội dung, và thời hạn truyền dữ liệu thuế đến cơ quan thuế.

  • Thông tư 200/2014/TT-BTC và Thông tư 133/2016/TT-BTC:

    • Hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp, bao gồm các nguyên tắc ghi nhận doanh thu, chi phí, và cách hạch toán các khoản thuế phải nộp.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.

2. Nội dung chính của kế toán thuế

Kế toán thuế tại Việt Nam bao gồm việc ghi nhận, hạch toán và báo cáo các loại thuế chính như:

  • Thuế giá trị gia tăng (GTGT):

    • Doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ thuế phải lập hóa đơn GTGT điện tử theo quy định tại Nghị định 123/2020/NĐ-CP và Nghị định 70/2025/NĐ-CP.

    • Các khoản thuế GTGT đầu vào được khấu trừ phải đáp ứng điều kiện: có hóa đơn hợp pháp, thanh toán qua ngân hàng đối với hóa đơn từ 20 triệu đồng trở lên, và liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh.

    • Kê khai thuế GTGT được thực hiện hàng tháng hoặc quý, tùy thuộc vào quy mô doanh nghiệp.

  • Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN):

    • Doanh nghiệp phải hạch toán doanh thu, chi phí hợp lệ, hợp pháp để xác định thu nhập chịu thuế.

    • Các chi phí không được khấu trừ bao gồm: chi phí khấu hao vượt mức quy định, chi phí không có hóa đơn chứng từ hợp pháp, và chi phí phạt vi phạm hành chính.

    • Báo cáo thuế TNDN được lập tạm tính theo quý và quyết toán cuối năm tài chính.

  • Thuế thu nhập cá nhân (TNCN):

    • Tổ chức chi trả thu nhập có trách nhiệm khấu trừ thuế TNCN trước khi trả lương hoặc thu nhập cho cá nhân.

    • Chứng từ khấu trừ thuế TNCN điện tử phải được lập theo mẫu quy định tại Thông tư 32/2025/TT-BTC, bao gồm thông tin về cá nhân, thu nhập chịu thuế, và số thuế đã khấu trừ.

    • Cá nhân có thể sử dụng chứng từ này để hoàn thuế hoặc chứng minh thu nhập.

  • Các loại thuế khác:

    • Thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, v.v., tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp.

    • Các khoản thuế này cần được hạch toán riêng biệt và nộp đúng hạn theo quy định.

>> Tham khảo: Chi tiết quy định thanh toán không dùng tiền mặt tại Nghị định 181/2025/NĐ-CP.

3. Quy trình kế toán thuế

Quy trình kế toán thuế tại doanh nghiệp bao gồm các bước chính sau:

  • Thu thập và kiểm tra chứng từ:

    • Thu thập hóa đơn, chứng từ hợp pháp (hóa đơn điện tử, hợp đồng, biên bản nghiệm thu, v.v.) để hạch toán doanh thu và chi phí.

    • Kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của chứng từ để đảm bảo được khấu trừ hoặc tính vào chi phí được trừ.

  • Hạch toán các khoản thuế:

    • Ghi nhận thuế GTGT đầu ra (từ hóa đơn bán hàng) và đầu vào (từ hóa đơn mua hàng).

    • Hạch toán thuế TNDN tạm tính, thuế TNCN khấu trừ, và các khoản thuế khác vào các tài khoản kế toán tương ứng (ví dụ: TK 3331 cho thuế GTGT, TK 3334 cho thuế TNDN).

  • Lập báo cáo thuế:

    • Chuẩn bị tờ khai thuế GTGT, TNDN, TNCN theo mẫu quy định.

    • Nộp báo cáo thuế qua hệ thống kê khai điện tử (eTax) của Tổng cục Thuế.

  • Truyền dữ liệu hóa đơn và chứng từ:

    • Truyền dữ liệu hóa đơn điện tử và chứng từ khấu trừ thuế TNCN điện tử đến cơ quan thuế trong thời hạn quy định (thường là 10 ngày sau khi kết thúc kỳ tính thuế).

  • Lưu trữ hồ sơ:

    • Lưu trữ hóa đơn, chứng từ điện tử trong thời hạn tối thiểu 10 năm theo Luật Quản lý thuế.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.

4. Lợi ích của việc tuân thủ quy định kế toán thuế

Việc tuân thủ các quy định kế toán thuế mang lại nhiều lợi ích:

  • Đảm bảo tuân thủ pháp luật: Tránh bị xử phạt do nộp chậm, kê khai sai, hoặc sử dụng chứng từ không hợp lệ.

  • Tối ưu hóa chi phí thuế: Ghi nhận đúng các khoản chi phí được trừ và thuế được khấu trừ giúp giảm số thuế phải nộp.

  • Tăng tính minh bạch: Sử dụng hóa đơn, chứng từ điện tử giúp dễ dàng tra cứu, đối chiếu dữ liệu với cơ quan thuế.

  • Hỗ trợ quản lý tài chính: Kế toán thuế chính xác cung cấp thông tin quan trọng để ra quyết định kinh doanh.

>> Tham khảo: Quy định về chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân điện tử theo Thông tư 32/2025/TT-BTC.

5. Thách thức và giải pháp

  • Thách thức về cập nhật quy định pháp luật:

    • Các quy định về thuế thay đổi thường xuyên, đòi hỏi doanh nghiệp phải cập nhật liên tục.

    • Giải pháp: Tham gia các khóa đào tạo, sử dụng dịch vụ tư vấn thuế, hoặc thuê đơn vị kế toán chuyên nghiệp.

  • Thách thức về công nghệ:

    • Việc triển khai hóa đơn, chứng từ điện tử yêu cầu đầu tư vào phần mềm và chữ ký số.

    • Giải pháp: Sử dụng các phần mềm kế toán và hóa đơn điện tử uy tín như MISA, Viettel Money, hoặc VNPT Invoice.

  • Thách thức về nhân sự:

    • Nhân sự kế toán cần am hiểu cả kế toán và công nghệ để thực hiện đúng quy trình.

    • Giải pháp: Đào tạo đội ngũ kế toán về hệ thống hóa đơn điện tử và các quy định mới.

>> Tham khảo: Mẫu hóa đơn điện tử; Hóa đơn đỏ.

Lưu ý quan trọng khi thực hiện kế toán thuế

  • Kiểm tra tính hợp lệ của chứng từ: Đảm bảo hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc chữ ký số hợp lệ.

  • Tuân thủ thời hạn kê khai và nộp thuế: Tránh bị phạt chậm nộp (0,03%/ngày trên số thuế chậm nộp).

  • Sử dụng phần mềm phù hợp: Chọn phần mềm kế toán tích hợp với hệ thống thuế điện tử để tự động hóa quy trình.

  • Cập nhật thông tin địa chỉ: Sau các thay đổi về địa giới hành chính (theo Nghị quyết 917/2024/UBTVQH15), doanh nghiệp cần kiểm tra thông tin trên hệ thống thuế tại http://tracuunnt.gdt.gov.vn.

Kết luận

Ngoài ra, quý độc giả có nhu cầu được tư vấn thêm về hóa đơn điện tử và đăng ký dùng thử phần mềm hóa đơn điện tử Einvoice, xin vui lòng liên hệ theo địa chỉ:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

  • Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
  • Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
  • Tel : 024.37545222
  • Fax: 024.37545223
  • Website: https://einvoice.vn/
5/5 - (1 bình chọn)